Spiritueel

Norbertus van Gennep, of: Norbertus van Xanten

Norbertus, geboren in de tweede helft van de elfde eeuw, leefde in een agrarische samenleving met een nog geheel feodale structuur, waarin adel en geestelijkheid de dienst uitmaakten. Wereldlijke en geestelijke macht waren sterk met elkaar verstrengeld. Daarnaast echter ontstond ook een lekenbeweging, die een grote nadruk legde op de armoedebeleving. Deze laatste beweging werd vooral zichtbaar in de talloze rondtrekkende prediker, de Wanderprediger.

Het leven van Norbertus zou door beide bewegingen ingrijpend worden bepaald. Norbertus werd naar alle waarschijnlijkheid tussen 1080 en 1085 in Gennep geboren. Hij groeide op in Xanten, waar hij koorheer werd. Deze koorheren volgden de regel van Aken, die privé-bezit toestond. Hij had goede contacten met het hof van keizer Hendrik V en niets leek een glanzende kerkelijke carrière in de weg te staan. Omstreeks het jaar 1115 moet Norbertus een bekeringsproces hebben doorgemaakt, waardoor hij steeds kritischer kwam te staan tegenover het wereldse leven van veel geestelijken, waaronder die van Xanten. Zijn streven naar een soberder leven zonder privé-bezit werd hem daar niet in dank afgenomen en hij was uiteindelijk gedwongen het kapittel te verlaten.

Norbertus werd een zoeker naar evangelisch leven. Al gauw werd hij aangetrokken door het leven van de Wanderpredigers. Vergezeld van twee leken trok hij predikend rond en kwam zo in Avignon terecht, waar hij van de paus officieel toestemming kreeg om te preken. De paus bracht Norbertus in contact met de bisschop van Laon, die geïnteresseerd was in de hervorming van het plaatselijk kloosterleven. Maar nadat een poging om het kapittel in die geest te hervormen was mislukt, ried de bisschop hem aan om zelf een gemeenschap te stichten, buiten de stad. Het werd Prémontré, in een afgelegen gebied waar zich vermoedelijk al enkele kluizenaars ophielden. Norbertus vormde met hen en enkele eigen gezellen een gemeenschap.

Deze kloosterorde werd dus in 1121 door de heilige Norbertus van Xanten gesticht en werd naar hem vernoemd. Norbertijnen worden ook wel witheren genoemd naar hun witte habijt. Zij leven volgens de regel van Augustinus. Hun leuze luidt ad omne opus bonum paratus ("tot elk goed werk bereid"). De norbertijnen leven niet alleen contemplatief, maar richten zich meer op praktische prediking en zielzorg.